مهاجرت پزشکان به آلمان: 0 تا 100 مراحل قانونی

آیا به عنوان پزشک، آلمان را به عنوان مقصد مهاجرتی خود در نظر دارید؟
می‌خواهید بدانید برای کار به عنوان پزشک در آلمان به چه سطح زبانی نیاز دارید؟
مراحل معادل‌سازی مدرک تحصیلی‌تان چقدر زمان می‌برد؟ و چالش‌های اصلی پیش روی پزشکان مهاجر در این کشور چیست؟ مهاجرت به آلمان فرآیندی با جزئیات فراوان است که توجه به این جزئیات، نقشی حیاتی در موفقیت آن دارد. در این مطلب، به تمامی این پرسش‌ها و نکات کلیدی دیگر به صورت شفاف پاسخ خواهیم داد.

دلایل مهاجرت پزشکان به آلمان: سیستم مراقبت‌های بهداشتی بسیار کارآمد

سیستم مراقبت‌های بهداشتی آلمان در مقایسه با بسیاری از کشورها، از کارآمدی بسیار بالایی برخوردار است. بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی و تجهیزات پزشکی مدرن، سطح کیفی خدمات را به طور چشمگیری ارتقا داده است.

علاوه بر این، روند رو به رشد دیجیتالی‌ سازی در این بخش، فرصت‌های نوینی را برای ارائه خدمات پزشکی پدید آورده است؛ به طوری که دسترسی به اطلاعات بیماران در پرونده‌های الکترونیکی و استفاده از برنامه‌های بهداشت دیجیتال و پزشکی از راه دور به سهولت امکان‌پذیر شده است.

این پیشرفت‌ها نشان‌دهنده قدرت نوآوری و پویایی بخش بهداشت و اقتصاد آلمان است. با بیش از 6 میلیون شاغل، خدمات بهداشت عمومی نقش مهمی در ایجاد فرصت‌های شغلی ایفا می‌کند و تعداد کارکنان آن سالانه در حال افزایش است. در حال حاضر، بیش از 428,000 پزشک در آلمان مشغول به ارائه خدمات مراقبتی باکیفیت به بیماران هستند.

شغل شما به عنوان پزشک در آلمان

آلمان با چالش کمبود نیروی جوان در بخش پزشکی مواجه است و این مسئله با بازنشستگی تدریجی پزشکان باتجربه در بیمارستان‌ها تشدید خواهد شد. در حوزه طبابت محلی نیز، پزشکان عمومی و خانواده از تقاضای بالایی برخوردارند، به خصوص در مناطق روستایی و آلمان شرقی که یافتن جانشین برای پزشکان شاغل به یک معضل تبدیل شده است.

در این میان، پزشکان بین‌المللی نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ تعداد آن‌ها در آلمان طی 10 سال گذشته بیش از 2 برابر شده و سالانه تعداد قابل توجهی از آن‌ها برای به رسمیت شناختن مدارک خود اقدام می‌کنند. این امر نشان‌دهنده اهمیت پزشکان خارجی در تامین نیازهای رو به رشد بخش بهداشت آلمان است، به طوری که این گروه پس از پرستاران، بیشترین تعداد درخواست‌های معادل‌سازی مدارک را به خود اختصاص داده‌اند. 

در همین زمینه بخوانید: مهاجرت پرستاران به آلمان در سال 2025

پزشکان در آلمان با چشم‌انداز وسیعی از مسیرهای شغلی روبرو هستند. شما می‌توانید به عنوان کارمند در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، مراکز بهداشتی، مراکز نگهداری سالمندان یا خدمات مراقبت در منزل مشغول به کار شوید. همچنین، امکان طبابت مستقل در مطب شخصی نیز برای شما فراهم است.

علاوه بر این، فرصت‌های دیگری در زمینه‌های تحقیقات پزشکی و تدریس در دانشگاه‌ها، ادارات بهداشت عمومی، شرکت‌های بیمه و حتی در بخش خصوصی به عنوان دانشمند در صنایع داروسازی و فناوری پزشکی وجود دارد. قابل توجه است که در میان تمامی فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی در آلمان، پزشکان از بالاترین سطح درآمد برخوردارند.

بر اساس آمار سال 2024، 64,000 پزشک خارجی در آلمان مشغول به کار هستند که از این تعداد، حدود 36,000 نفر از کشورهایی خارج از اتحادیه اروپا آمده‌اند.

شرایط و مراحل مهاجرت پزشکان به آلمان

برای مهاجرت کاری به آلمان به عنوان پزشک، لازم است شرایط و مراحلی که در ادامه ذکر شده‌اند را مطالعه و ارزیابی کنید.

1. اخذ مجوز رسمی طبابت (Approbation)

اگر شما یک پزشک هستید و قصد کار در آلمان را دارید، باید بدانید که دریافت مجوز پزشکی با نام Approbation یک پیش‌شرط اساسی است. این مجوز به منزله پروانه طبابت شما در کل آلمان خواهد بود و به شما اجازه می‌دهد در هر منطقه از این کشور به کار مشغول شوید.

اولین گام، تماس با سازمان صدور مجوز پزشکی (Approbationsbehörde) در ایالت فدرال مورد نظر شما برای اقامت است. فهرست این سازمان‌ها در وبسایت انجمن پزشکی آلمان (Bundesärztekammer) یا از طریق ابزار “Recognition Finder” قابل دسترسی است.

2. ارزیابی و معادل‌سازی مدارک

مدارک تحصیلی و سوابق پزشکی شما توسط مقامات آلمانی ارزیابی و با استانداردهای آموزشی پزشکی آلمان معادل‌ سازی می‌شود. برای این منظور، لازم است اصل مدارک تحصیلی، ریزنمرات و سایر اسناد مربوطه را به همراه ترجمه رسمی آلمانی آن‌ها که توسط یک مترجم معتبر انجام شده باشد، به سازمان‌های مربوطه ارسال نمایید.

در صورت وجود تفاوت‌های اساسی، ممکن است نیاز به گذراندن دوره‌های تکمیلی یا شرکت در آزمون خاصی به نام “Kenntnisprüfung” باشد. این آزمون دانش پزشکی شما را در زمینه‌های اصلی پزشکی، جراحی، بیماری‌های داخلی و احتمالاً یک زمینه تخصصی ارزیابی می‌کند.

ارزیابی دانش پزشکی (Kenntnisprüfung)

اگر مدرک پزشکی شما به طور کامل در آلمان به رسمیت شناخته نشود، ملزم به شرکت در آزمون تکمیلی با عنوان “Kenntnisprüfung” خواهید بود. هدف از این آزمون، ارزیابی دانش پزشکی شما و اطمینان از انطباق آن با استانداردهای پزشکی آلمان است. آزمون Kenntnisprüfung حوزه‌های مختلف پزشکی از جمله داخلی، جراحی، طب اورژانس، داروشناسی و رادیولوژی را در بر می‌گیرد و معمولاً پس از دریافت مجوز کار موقت (Berufserlaubnis) و گذراندن دوره کار تحت نظارت انجام می‌شود.

این آزمون شامل دو بخش اصلی است: بخش شفاهی–بالینی که در آن شما یک بیمار را معاینه کرده، شرح حال می‌گیرید، معاینه فیزیکی انجام می‌دهید، یافته‌های خود را به هیئتی از پزشکان ارائه می‌دهید، تشخیص‌های احتمالی را مطرح می‌کنید و درمان‌های پیشنهادی را ارائه می‌دهید. 

در ادامه، هیئت پزشکان سوالاتی در مورد پرونده بیمار و سایر موضوعات پزشکی از شما خواهند پرسید. بخش کتبی که در برخی ایالت‌ها برگزار می‌شود، شامل سوالات چند گزینه‌ای یا پاسخ کوتاه در زمینه‌های مختلف پزشکی است.

توصیه می‌شود پیش از شرکت در Kenntnisprüfung، آزمون زبان تخصصی پزشکی (Fachsprachprüfung) را با موفقیت بگذرانید تا با اطمینان بیشتری بتوانید مطالب پزشکی را به زبان آلمانی ارائه دهید. برای آمادگی کافی، حداقل 6 ماه قبل از تاریخ آزمون Kenntnisprüfung درخواست خود را ثبت کنید. 

هزینه این آزمون بسته به ایالت محل برگزاری، بین 400 تا 1,100 یورو متغیر است. پس از قبولی در Kenntnisprüfung، گواهی معادل بودن مدارک (“Gleichwertigkeitsbescheinigung”) به شما اعطا می‌شود که با استفاده از آن می‌توانید برای دریافت مجوز کامل طبابت (“Approbation”) اقدام نمایید.

پس از حدود 4 تا 5 سال کار به عنوان پزشک عمومی، برای تکمیل دوره تخصصی و اخذ عنوان متخصص در رشته مورد نظر، باید در آزمون تخصصی (Facharztprüfung) نیز قبول شوید.

3. ارائه مدارک مورد نیاز برای درخواست مجوز

مدارک لازم برای درخواست Approbation خود را جمع آوری و آماده کنید. این مدارک معمولاً شامل موارد زیر است:

• اثبات هویت (پاسپورت یا کارت شناسایی)
• رزومه (Lebenslauf) با ترجمه آلمانی
• مدرک پزشکی و ریزنمرات
• اثبات مهارت زبان آلمانی: ارائه مدرک دال بر داشتن سطح زبان آلمانی مورد نیاز (حداقل B2 بر اساس CEFR برای زبان عمومی و اغلب C1 برای زبان پزشکی تخصصی). برای اطلاع دقیق از الزامات زبان در هر ایالت، به وبسایت انجمن Marburger Bund مراجعه کنید، زیرا این الزامات ممکن است متفاوت باشند.
• گواهی حسن سابقه از هیئت‌های پزشکی یا مراجع صدور مجوز 
• ارائه گواهی سلامت پزشکی: گواهی سلامت مبنی بر اینکه شما برای طبابت مناسب هستید.
• بررسی سوابق کیفری
• مدارک تکمیلی: بسته به شرایط فردی، ممکن است مدارک دیگری مانند کپی پاسپورت، گواهی ازدواج (در صورت وجود) و ترجمه رسمی مدارک مورد نیاز باشد.

 تمام مدارک غیر آلمانی باید توسط مترجمان رسمی به زبان آلمانی ترجمه و تایید شوند.

آزمون های زبان آلمانی برای پزشکان

تسلط به زبان آلمانی برای پزشکانی که در آلمان کار می‌کنند، امری حیاتی است. برقراری ارتباط موثر با بیماران برای تشخیص و درمان، استفاده صحیح از اصطلاحات تخصصی پزشکی در مستند سازی و نسخه‌ نویسی دقیق، و همکاری با سایر اعضای تیم درمان که زبان اصلی آن‌ها آلمانی است، همگی نیازمند مهارت زبانی قوی هستند.

توانایی برقراری ارتباط به زبان آلمانی، به پزشکان کمک می‌کند تا به خوبی در محیط کار ادغام شده و با همکاران خود تعامل سازنده داشته باشند. برای دریافت مجوز پزشکی در آلمان، پزشکان ملزم به گذراندن آزمون‌های سنجش مهارت زبان مانند Telc B2-C1 Medizin یا Goethe-Zertifikat C1 هستند. علاوه بر این، شرکت در آزمون «Fachsprachprüfung» که به طور خاص مهارت‌های زبان پزشکی شامل مصاحبه با بیمار، مستندسازی پزشکی و ارتباطات حرفه‌ای را ارزیابی می‌کند، نیز الزامی است.

پلتفرم “IMED-KOMM” به طور خاص برای کمک به پزشکان خارجی طراحی شده است و یک دوره آنلاین جامع آموزش زبان آلمانی با عنوان “آلمانی برای پزشکان خارجی” را ارائه می‌دهد. علاوه بر این، یک بخش تمرین ویژه در این پلتفرم وجود دارد که به پزشکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را در تعامل با بیماران بهبود بخشند.

4. پرداخت هزینه‌ها

فرآیند درخواست مجوز و آزمون‌های مربوطه شامل هزینه‌هایی است که میزان آن بسته به ایالت و نوع ارزیابی متفاوت است.

5. مدیریت زمان‌بندی 

فرآیند ارزیابی مدارک و صدور مجوز می‌تواند زمان‌بر باشد، بنابراین توصیه می‌شود هرچه زودتر نسبت به جمع‌آوری مدارک و اقدام برای درخواست اقدام کنید.

6. دریافت ویزای کاری

 پس از دریافت تایید اولیه یا در مراحل میانی فرآیند اخذ مجوز، برای ورود به آلمان و شروع به کار، نیاز به دریافت ویزای کاری برای پزشکان خواهید داشت.

پزشکانی که تمایل دارند در آلمان در حوزه تحقیقات پزشکی مشغول به کار شوند، می‌توانند از دو طریق اقدام کنند: درخواست برای “ویزای پژوهش” یا اخذ “بلو کارت آلمان”. برای انتخاب گزینه مناسب، بهتر است که شرایط و الزامات مربوط به هر یک از این مجوزهای اقامت را به طور کامل مطالعه و ارزیابی نمایند.

مزایای مهاجرت پزشکان به آلمان

 کار به عنوان پزشک در آلمان مزایای قابل توجهی را به همراه دارد. علاوه بر دریافت دستمزد مناسب، آن‌ها از پوشش بیمه درمانی، تعطیلات با حقوق و برنامه‌های بازنشستگی نیز برخوردار می‌شوند. 

آلمان همچنین با ارائه خدمات عمومی عالی، محیط زیست پاکیزه و اقتصاد قدرتمند، یک کشور مطلوب برای زندگی و کار است. پزشکان در آلمان به تجهیزات و امکانات پزشکی مدرن دسترسی دارند که این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا بهترین سطح مراقبت را به بیماران خود ارائه دهند.

فرصت‌های فراوانی برای آموزش و توسعه حرفه‌ای مداوم نیز در آلمان وجود دارد و پزشکان می‌توانند با شرکت در برنامه‌های آموزشی پیشرفته و کارگاه‌ها، دانش و مهارت‌های خود را به‌روز نگه دارند.

ساعات کاری منظم پزشکان در آلمان، امکان ایجاد تعادل مناسب بین زندگی کاری و شخصی را فراهم می‌کند. در نهایت، سیستم بهداشت و درمان آلمان یک سیستم منظم و حامی است که پزشکان در آن به صورت تیمی با سایر متخصصان همکاری می‌کنند.

درآمد پزشکان در آلمان در سال 2025

همانطور که در بخش قبل گفته شد؛ حقوق رقابتی، یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که کار در آلمان را برای پزشکان و پرستاران جذاب می‌کند. در این بخش، به بررسی میزان درآمدی که متخصصان پزشکی می‌توانند در مراحل گوناگون حرفه‌ای خود در آلمان کسب کنند، خواهیم پرداخت.

مرحله شغلی	حقوق سالانه (€)
پزشکان رزیدنت (Assistenzarzt)	48,000 – 60,000
پزشکان متخصص (Facharzt)	70,000 – 100,000
پزشکان ارشد (Oberarzt)	80,000 – 120,000
مشاوران ارشد (Chefarzt)	100,000 – 200,000
جراح (Chirurg)	70,000 – 150,000

توجه داشته باشید که؛ ساختار حقوقی پزشکان در آلمان بر اساس سطح تجربه و مسئولیت آن‌ها تعریف می‌شود.

چه عواملی بر حقوق شما به عنوان پزشک در آلمان تأثیر می‌گذارد؟

میزان حقوق پزشکان در آلمان تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توان به سطح تجربه و مدارک تخصصی پزشک اشاره کرد؛ به طوری که پزشکان با سابقه کار بیشتر و دارای تخصص‌های ویژه یا مدارک تکمیلی، معمولاً حقوق بالاتری دریافت می‌کنند. 

موقعیت جغرافیایی محل کار نیز نقش مهمی در تعیین حقوق دارد؛ پزشکان شاغل در شهرهای بزرگ و پرهزینه‌ای مانند برلین، مونیخ و فرانکفورت، اغلب درآمد بیشتری نسبت به همکاران خود در شهرهای کوچکتر یا مناطق روستایی دارند که این تفاوت ناشی از هزینه بالاتر زندگی و تقاضای بیشتر برای خدمات پزشکی در این شهرها است. 

در نهایت، نوع مرکز درمانی محل اشتغال نیز بر میزان حقوق تاثیرگذار است؛ پزشکانی که در بیمارستان‌های بزرگ و شناخته‌ شده یا کلینیک‌های خصوصی کار می‌کنند، معمولاً در مقایسه با پزشکان شاغل در بیمارستان‌های دولتی کوچکتر یا مطب‌های عمومی، درآمد بیشتری کسب می‌کنند.

جستجوی کار برای پزشکان در آلمان

اگر به عنوان پزشک قصد کار در آلمان را دارید، خدمات بین‌المللی (ZAV) وابسته به آژانس فدرال استخدام (BA) در یافتن فرصت‌های شغلی به شما کمک خواهد کرد.

مرکز خدمات برای به رسمیت شناختن حرفه‌ای (ZSBA) مشاوره رایگان در مورد فرآیند معادل‌سازی مدارک ارائه می‌دهد و شما را در ارتباط با نهادهای ذیصلاح و افراد مرتبط راهنمایی می‌کند.

علاوه بر این، می‌توانید از ابزار “جستجوی مشاوره” در وبسایت Anerkennung-in-Deutschland.de نیز استفاده نمایید.

البته شما می‌توانید همزمان با فرآیند اخذ مجوز، برای یافتن شغل در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی آلمان اقدام کنید. داشتن مجوز “Approbation” به طور قابل توجهی شانس شما را برای یافتن شغل افزایش می‌دهد.

سوالات متداول درباره مهاجرت پزشکان به آلمان