در سال 2021 سازمان رنکینگ جهانی QS، آمار بسیار جالبی را از رتبه بندی بهترین دانشگاه های سراسر جهان ارائه داد و در این لیست، 35 دانشگاه فرانسوی را به عنوان بهترین موسسه های آموزشی در جهان معرفی کرد.
دانشگاه های فرانسه سال هاست که به دلیل کیفیت بالای آموزش، پژوهش های پیشرفته و اساتید برجسته، در سطح جهانی شناخته شده اند. بسیاری از دانشجویان ایرانی که در این دانشگاه ها تحصیل کرده اند، از فرصت های شغلی و فردی خود در فرانسه، بسیار راضی هستند. نکته جالب تر اینکه اگرچه سفر تفریحی به فرانسه بسیار هزینه بر است، اما تحصیل در دانشگاه های آن بسیار ارزان و گاهی رایگان تمام می شود.
بهترین دانشگاه های فرانسه در رتبه بندی های جهانی

براساس رتبه بندی جهانی Times Higher Education یا به اختصار THE، برترین دانشگاه های فرانسه از لحاظ کیفیت آموزشی و مدرک فارغ التحصیلی معتبر به ترتیب عبارتند از:
نام دانشگاه |
آدرس سایت |
رتبه جهانی |
دانشگاه PSL فرانسه (Université PSL (Paris Sciences & Lettres)) |
www.psl.eu | 24 |
دانشگاه اکول پلی تکنیک (Ecole Polytechnique) | www.polytechnique.edu |
46 |
دانشگاه سوربن (Sorbonne University) |
www.sorbonne-universite | 63 |
دانشگاه پاریس ساکلی (Universit Paris-Saclay) | www.universite-paris-saclay.fr |
73 |
مدرسه نرمال عالی لیون (Ecole Normale Supérieure de Lyon) |
www.ens-lyon.fr | 187 |
انستیتوی علم و فناوری پاریس (Ecole des Ponts ParisTech) | ecoledesponts.fr |
205 |
دانشگاه پاریس (Université de Paris) |
u-paris.fr | 302 |
دانشگاه گرونوپل آلپ (Université Grenoble Alpes) |
www.univ-grenoble-alpes.fr |
334 |
دانشگاه ساینس پو پاریس (Sciences Po Paris) |
www.sciencespo.fr/en/ |
350 |
دانشگاه پانتئون سوربن یا دانشگاه پاریس 1 (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne) | pantheonsorbonne.fr |
370 |
تاسیس این دانشگاه ها اغلب در سال های 2010 تا 2019 بود، به همین دلیل دارای امکانات و تجهیزات آموزشی بسیار مدرن هستند.
مراحل و شرایط پذیرش در دانشگاه های فرانسه
طبیعتا هر دانشگاهی در فرانسه، شرایط پذیرش خود را دارد؛ اما به طور کلی می توان گفت سیستم آموزش و پرورش این کشور، یک مسیر نسبتا مشخص را برای دانشجویان سراسر جهان مشخص کرده است، که با انتخاب رشته و دانشگاه مورد علاقه شروع می شود و در نهایت به اخذ ویزای تحصیلی می رسد.
1) انتخاب رشته و دانشگاه مناسب
با توجه به علاقه و رشته تحصیلی خود، دانشگاه های مختلف فرانسه را بررسی کنید. وبسایت های رسمی دانشگاه ها، منابع بسیار خوبی برای این اطلاعات دقیق هستند.
برای مثال دانشگاه PSL که رتبه یک فرانسه را دارد، در زمینه رشته هایی مانند فیزیک، شیمی، ادبیات، فیزیولوژی، پزشکی و اقتصاد فعال است. یا دانشگاه سوربن که از 3 دانشکده اصلی علوم انسانی، علوم و پزشکی تشکیل شده در رشته هایی مانند مواد معدنی و جانورشناسی حرف اول را می زند.
به رتبه بندی های جهانی و ملی دانشگاه ها توجه کنید. سایت هایی مانند Times Higher Education و QS World University Rankings که قبلا معرفی کردیم، در این زمینه بهترین هستند.
2) آماده کردن مدارک موردنیاز
مدارک مورد نیاز برای پذیرش در دانشگاه های فرانسه عبارتند از:
- مدرک زبان فرانسوی (TCF یا DELF) یا انگلیسی (TOEFL یا IELTS) با نمره مورد نیاز دانشگاه
- کپی تمام مدارک تحصیلی یا گواهی فارغ التحصیلی از مدرسه
- ترجمه رسمی (فرانسوی) ریزنمرات مقطع قبلی
- مجوز از سازمان Campus France: این سازمان دولتی زیر نظر وزارت آموزش عالی، تحقیقات و نوآوری و وزارت امور خارجه فعالیت می کند. کار اصلی سازمان کامپوس فرانسه، مشاوره و پشتیبانی از دانشجویانی است که قصد ادامه تحصیل در فرانسه را دارند.
- معمولاً دو تا سه توصیه نامه از اساتید دانشگاه یا افراد با سابقه کاری مرتبط
- اصلی و کپی از پاسپورت
- اثبات توانایی پرداخت هزینه های تحصیل و زندگی در فرانسه (گواهی تمکن مالی)
- کپی از کارت بیمه درمانی اروپا
- نوشتن یک کاور لتر خوب (covering letter): یعنی توضیح دهید که دلایل شما از انتخاب این رشته و دانشگاه، اهداف تحصیلی و برنامه های آینده چیست! این انگیزه نامه باید ساده، روان، کوتاه و مختصر و تاکید بر نکات مثبت شخصی باشد.
3) ارسال درخواست برای دانشگاه
اکثر دانشگاه های فرانسه، در سایت رسمی خود فرم درخواست آنلاین دارند؛ کافیست این فرم را دقیق و بدون هیچگونه ابهامی، تکمیل کنید. سپس این فرم را همراه با مدارک مورد نیاز به صورت آنلاین یا حضوری به دانشگاه ارسال کنید. برخی از دانشگاه ها ممکن است مصاحبه حضوری یا آنلاین برگزار کنند.
4) دریافت نامه پذیرش و اخذ ویزای تحصیلی
در صورت پذیرش و تایید مدارک، دانشگاه نامه پذیرش را برای شما ارسال می کند. سپس باید با نامه پذیرش، به سفارت فرانسه مراجعه کرده و مراحل اخذ ویزای تحصیلی را در آنجا طی کنید.
چگونه برای دانشگاه های برتر فرانسه درخواست پذیرش دهیم؟
روش دقیق درخواست پذیرش، به ملیت متقاضیان بستگی دارد. در واقع برای دانشجویان اتحادیه اروپا با سایر دانشجویان، روش های درخواست متفاوت هستند.
برای دانشجویان اتحادیه اروپا (EU) و منطقه اقتصادی اروپا (EEA):
- ثبت نام مستقیم: متقاضی می تواند مانند دانشجویان فرانسوی، مستقیماً به دانشگاه مورد نظر خود مراجعه کرده و برای ثبت نام اقدام کند.
- شرایط مشابه دانشجویان فرانسوی: از نظر شرایط پذیرش نیز، شما تقریباً همان شرایط دانشجویان فرانسوی را خواهید داشت.
برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا / EEA:
- سیستم درخواست آنلاین: شما باید از طریق سیستم درخواست آنلاین “رویه تحصیل در فرانسه” اقدام کنید. در این سیستم امکانات لازم برای پذیرش مانند انتخاب دانشگاه، ثبت مدارک، درخواست ویزا و پیگیری درخواست فراهم شده است. همچنین می توانید با تماس با کارشناسان مهاجرتی بهادرانیان، در خواست خود راثبت و پیگیری کنید.
برای افرادی که قبلاً در اروپا زندگی کرده اند اما تابعیت اروپایی ندارند، باید از طریق سفارت یا کنسولگری فرانسه در کشور خود اقدام کنند.
مهلت درخواست برای پذیرش در دانشگاه های فرانسه
مهلت های درخواست پذیرش در دانشگاه های فرانسه به ترم تحصیلی و نوع برنامه تحصیلی بستگی دارند. به همین دلیل باید این بازه های زمانی را در سایت هر دانشگاه بررسی کنید.
اما به طور کلی، دو بازه زمانی اصلی برای درخواست وجود دارد:
- ترم پاییز: مهلت درخواست برای ترم پاییز معمولاً ۱۷ ژانویه یا ۱ آوریل است، اما گاهی بسته به برنامه تحصیلی و دانشگاه متفاوت هستند. در برخی موارد، پس از این تاریخ ها نیز ممکن است امکان درخواست وجود داشته باشد، اما این موضوع به ظرفیت موجود در دانشگاه بستگی دارد.
- ترم بهار: مهلت درخواست برای ترم بهار معمولاً ۱۵ سپتامبر است و پس از آن، بر اساس ظرفیت موجود، امکان درخواست وجود خواهد داشت.
برای برنامه های کاربردی هر دانشگاه یا Post-Bac (Parcoursup)، بازه زمانی درخواست از ۲۲ ژانویه تا ۱۳ مارس است. همچنین، درخواست های TCF در طول فرآیند DAP از اول نوامبر تا ۲۲ ژانویه انجام می شوند.
Post-Bac (Parcoursup): به یک سیستم درخواست آنلاین در فرانسه اشاره دارد که دانش آموزان سال آخر دبیرستان برای ورود به دانشگاه از آن استفاده می کنند. Parcoursup یک پلتفرم مرکزی است که فرایند درخواست را برای دانش آموزان ساده تر می کند.
کلمه TCF مخفف Test de Connaissance du Français است و به آزمونی گفته می شود که برای سنجش سطح زبان فرانسه استفاده می کنند. این آزمون مشابه آزمون های بین المللی مانند IELTS یا TOEFL است و نتایج آن برای اثبات توانایی زبان فرانسه متقاضیان به دانشگاه ها ارائه می شود.
کلمه DAP نیز مخفف Demande d’Admission Post-bac است و به فرآیند درخواست پذیرش برای دانش آموزان سال آخر دبیرستان اشاره دارد. این فرآیند شامل تکمیل فرم های درخواست، انتخاب دانشگاه ها و رشته های مورد نظر و ارسال مدارک لازم است.
پس از دریافت نامه پذیرش:
پس از آنکه دانشگاه به درخواست شما پاسخ مثبت داد، حدود یک ماه فرصت دارید تا برای سفر به فرانسه آماده شوید. اگر شهروند غیر اتحادیه اروپا یا سوئیس هستید، باید برای دریافت ویزای دانشجویی اقدام کنید. همچنین، اگر قصد اقامت بیش از شش ماه در فرانسه را دارید، باید برای اجازه اقامت در استان محل تحصیل خود درخواست دهید.
مسائل مالی و بیمه:
برای تحصیل در فرانسه، باید ثابت کنید که توانایی تأمین هزینه های زندگی خود را دارید. همچنین، اگر اهل اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا (EEA) هستید، می توانید از کارت بیمه درمانی اروپا استفاده کنید. در غیر این صورت، واجد شرایط بیمه درمانی ملی فرانسه خواهید بود و باید برای بهره مندی از این بیمه در وب سایت مربوطه ثبت نام کنید.
EEA: مخفف European Economic Area است و به منطقه اقتصادی اروپا اشاره دارد که شامل کشورهای اتحادیه اروپا و همچنین ایسلند، لیختنشتاین و نروژ می شود. شهروندان این کشورها از مزایای خاصی برای تحصیل در فرانسه برخوردار هستند.
ثبت نام در دانشگاه:
پس از ورود به فرانسه، باید شخصاً در دانشگاه خود ثبت نام کنید. معمولاً برای این کار مبلغی بالغ بر 90 یورو پرداخت می شود.
نکته: برای اطلاعات دقیق و به روز در مورد مهلت ها و شرایط درخواست، همیشه به وب سایت دانشگاه مورد نظر خود مراجعه کنید. همچنین، توصیه می کنیم با یک مشاور تحصیلی متخصص در امور مهاجرت به فرانسه نیز همیشه مشورت کنید.
هزینه های تحصیل در دانشگاه های برتر فرانسه
هزینه تحصیل در این دانشگاه ها بسته به سطح تحصیلات و مقطع موردنظرتان در سال 2024 به صورت زیر است:
سطح | مقطع | هزینه |
1 | کارشناسی (لیسانس) | سالانه 170 یورو |
2 | کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) | سالانه 260 یورو |
3 | دکترا | سالانه 396 یورو |
4 | مهندسی | سالانه 620 یورو |
5 | پزشکی | سالانه 450 یورو |
البته علاوه بر این هزینه ها، باید به صورت سالانه مبلغی را به دانشگاه پرداخت کنید که بسته به دولتی و خصوصی بودن آن، بین 500 تا 30.000 یورو در سال متغیر است.
لیست دانشگاه های دولتی و رایگان فرانسه
در ابتدای مقاله اشاره کردیم که تحصیل در دانشگاه های فرانسه، بسیار ارزان تر از سایر کشورهاست و اگر خوش شانس باشید می توانید بورسیه شوید. تعدادی از دانشگاه های فرانسه، به دلیل دولتی بودن هزینه های بسیار کمتری برای دانشجویان مهاجر دارند، برای مثال:
- دانشگاه بلیز پاسکال: Université Blaise Pascal
- دانشگاه جوزف فوریه: Université Joseph Fourier
- دانشگاه ژان مونه: Université Jean Moulin
- دانشگاه جوزف فوریه: Université Joseph Fourier
- دانشگاه هنری پوینکر: Université Henri Poincaré
- دانشگاه 13 پاریس: Université Paris 13
- دانشگاه دوو پاریس: Université de Dauphine – Paris IX
- دانشگاه دکارت پاریس: Université Paris Descartes
- دانشگاه کاتولیک لیون: Université Catholique de Lyon
- دانشگاه کلاود برنارد: Université Claude Bernard Lyon 1
- دانشگاه مونت پلیر: Université de Montpellier
- دانشگاه اورلئان: Université d’Orléans
- دانشگاه پاریس: Université de Paris
- دانشگاه پیر و ماری کوری: Université Pierre et Marie Curie
همانطور که می بینید، برخی از دانشگاه ها مانند دانشگاه پاریس و دانشگاه پیر و ماری کوری در طول زمان ادغام شده یا نام خود را تغییر داده اند. بنابراین ممکن است نام های قدیمی آن ها را در بعضی از منابع ببینید.
دولت فرانسه سهم زیادی از هزینه های تحصیل در این دانشگاه ها را بر عهده گرفته (حدود دوسوم هزینه ها)، به همین دلیل نرخ شهریه ها و اتمام دوره تحصیلات عالی در این دانشگاه ها، بسیار مقرون به صرفه و البته ارزشمند است.
بورسیه های تحصیلی در فرانسه، چگونه بورسیه بگیریم؟
شاید بهترین و مهم ترین اتفاق برای دانشجویان سخت کوش، دریافت بورسیه تحصیلی از یک دانشگاه معتبر و سطح بالا باشد. بورسیه تحصیلی در فرانسه نیز انواع مختلفی دارد که اگر خوش شانس و سخت کوش باشید می توانید از آنها استفاده کنید.
بورسیه های عالی ایفل
برنامه بورسیه تحصیلی ایفل توسط وزارت امور خارجه فرانسه طراحی شده تا به دانشگاه های برتر این کشور امکان جذب بهترین دانشجویان خارجی را در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بدهد. دارندگان این بورسیه در مقطع کارشناسی ارشد، ماهانه 1181 یورو و در مقطع دکتری، ماهانه 1400 یورو کمک هزینه دریافت می کنند.
علاوه بر این، هزینه های سفر رفت و برگشت، بیمه درمانی و شرکت در فعالیت های فرهنگی نیز توسط این بورسیه پوشش داده می شود. در برخی موارد، ممکن است هزینه های اضافی اقامت نیز به دارندگان بورسیه پرداخت شود. توجه داشته باشید که این بورسیه شهریه دانشگاه را پوشش نمی دهد.
بورسیه های تحصیلی MBA، HEC پاریس
مدرسه کسب و کار HEC پاریس بورسیه های متنوعی را به دانشجویان بین المللی ارائه می دهد. این بورسیه ها بر اساس شایستگی، نیاز مالی یا معیارهای خاص دیگری اعطا می شوند. مبلغ بورسیه ها از 6000 تا 24000 یورو متغیر است.
گزینش بین المللی Ecole Normale Supérieure
هر ساله، مدرسه عالی نرمال پاریس (ENS) مسابقه ای برای انتخاب حدود سی نفر از برترین دانشجویان بین المللی در حوزه های علوم یا علوم انسانی برگزار می کند. دانشجویان برگزیده می توانند به مدت دو یا سه سال در این مدرسه به تحصیل بپردازند و اقامت خود در فرانسه را تمدید کنند. این دانشجویان ماهانه حدود 1000 یورو کمک هزینه تحصیل دریافت می کنند.
بورسیه های علمی بنیاد فناوری گرونوبل
بنیاد علیمی و موسسه فناوری گرونوبل، بورسیه هایی به ارزش 5000 یورو در هر ترم به دانشجویان بین المللی که قصد تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد این موسسه را دارند، اعطا می کند.
بورسیه های عالی Amper در مدرسه عالی نرمال لیون
مدرسه عالی نرمال لیون و شرکای آن، بورسیه های عالی Amper را برای دانشجویان خارجی که قصد تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد علوم دقیق، هنر و علوم انسانی و اجتماعی (به جز رشته های آموزشی) را دارند، ارائه می دهند. این بورسیه ها به مدت 12 ماه و با امکان تمدید، ماهانه 1000 یورو به دانشجویان پرداخت می شود.
بورسیه های امیلی بوتی، دانشگاه علوم سیاسی پاریس
دانشگاه علوم سیاسی پاریس، بورسیه های امیلی بوتی را برای جذب بهترین دانشجویان بین المللی خارج از اتحادیه اروپا که در این دانشگاه پذیرفته شده اند، در نظر گرفته است. مبلغ این بورسیه ها از 5000 تا 10.000 یورو برای دوره های دو ساله و از 3000 تا 12300 یورو برای دوره های سه ساله متغیر است.
سوالات متداول: